به گزارش سرویس تاریخ پایگاه تحلیلی خبری انعکاس اردبیل، آب مشروب مردم سابقا به وسیله چاه تأمین می شد ولی از سال ۱۳۴۴ خورشیدی که شهر لوله کشی گشته بیشتر از آن راه فراهم می گردد. آب چاه های اردبیل در سمت غربی شهر بیشتر گچی و غیر قابل شرب است ولی در قسمت مشرق غالباصاف و گوارا می باشد. عمق چاه ها در غرب و مرکز شهر از و بالاتر است در حالی که در قسمت شرق غالبا در ۳ یا ۴ متری به آب می رسد.
شاید بتوان گفت که اردبیل اولین شهر ایران است که از قدیم لوله کشی داشت و تا چندی پیش، یعنی تا نیم قرن قبل از این تاریخ، آب در آن لوله ها جاری بود. تاریخ این لوله کشی معلوم نیست و گویا از زمان صفویان می باشد ولی آثار و مسیر و قسمت اعظم لوله های آن هم اکنون باقی است.
اساس این لوله کشی بر قانون ظروف مرتبطه متکی بود و سرچشمه آن در یکی از ارتفاعات جنوب غربی شهر قرار داشت. این محل «قره بایر» نام دارد و در فاصله ده کیلومتری اردبیل می باشد. در آنجا آب تمیز و گوارائی وارد لوله های سفالی(تنبوشه) به قطر ۳۰ سانتی متر می شد و بوسیله آنها که در عمق زیادی از سطح زمین قرار داشت به شهر می رسید.
در خود شهر، در محلات مختلف، برج های استوانه شکل بلندی به ارتفاع دو متر ، به نام منبع، با آجر ساخته شده بود که محیط آنها در حدود چهار متر می شد و در داخل آنها دولوله قرار داشت ؛ از یکی از آنها آب بالا می امد و مثل فواره در حوض کوچکی که در بالای برج بود ، می ریخت و آنگاه وارد لوله دوم شده پایین می رفت و در منبع بعدی به همین ترتیب ظاهر می گشت.
این منبع هاکه به جای تلمبه خانه های کنونی و برای تقویت جریان آب بود در عین حال زیبائی خاصی به شهر میداد و آب صاف و گوارانی که در آنها جریان داشت از مجاز مخصوص و بهداشتی آن روز مورد استفاده و در دسترس مردم قرار می گرفت.
مسیر این لوله ها هم اکنون در کنار پل ابراهیم آباد و کف رودخانه بالخلو بچشم می خورد.هنگامی که خیابان باغمیشه نیز احداث می شد دقت لوله گذاری و سه راه ها و چهار راه های آن دقت مردم را برمی انگیخت.
در شهر یک رشته قنات نیز ظاهر می شد که یادگار عهد صفویان یود و به نام قنات اهل ایمان شهرت داشت.آب آن در آن تاریخ برای تامین مصرف کسانی بود که در بقعه شیخ صفی الدین اطعام می شدند ولی بعد ها در کنار دیوار مسجد عالی قاپو مورد استفاده مردم قرار می گرفت و تا سال ۱۳۱۶ شمسی نیز آب آن جریان داشت لکن از آن سال به بعد کم کم خراب شده به کلی از بین رفت.
- منبع خبر : اردبیل در گذرگاه تاریخ
